به گزارش خبرگزاری حوزه، نخستین نشست از سلسله نشست های نقد کتاب در دفتر تدوین متون درسی حوزه های علمیه با محوریت «کتاب تاریخ اسلام» با همکاری واحد کرسی های آزاد اندیشی معاونت پژوهش حوزه های علمیه در مدرسه علمیه امام کاظم علیه السلام برگزار گردید.
این کتاب در چاپ اول خود در سال ۱۳۹۸ با همکاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دفتر تدوین متون درسی حوزه و در چاپ دوم خود در پایان سال ۱۴۰۰ با اصلاحات و تغییراتی از سوی پژوهشگاه منتشر گردید.
حجت الاسلام والمسلمین محمد حسینی قزوینی و حجت الاسلام و المسلمین غلامحسن محرمی به عنوان ناقد و حجج اسلام و المسلمین رمضان محمدی، حسین حسینیان مقدم و آقای دکتر منصور داداش نژاد به نمایندگی از مؤلفان و به عنوان ارائه دهنده و حجج اسلام و المسلمین حسین عبدالمحمدی و حامد منتظری مقدم به عنوان داور و حجت الاسلام و المسلمین محمد شهبازی به عنوان دبیر علمی در این نشست حضور داشتند.
گروه ناقدان نقدهای خود را با لحاظ این که کتاب تاریخ اسلام به عنوان کتاب درسی اولین مقطع آموزشی حوزه مرجع مطالعاتی عموم طلاب در اولین مواجهه خود با دانش تاریخ خواهد بود و به عنوان حصیله و ثمره فکری حوزه علمیه شیعه امامیه در قم شناخته خواهد شد، ارائه کردند و پس از تشکر از تلاش و تاکید بر حسن نیت مؤلفان، نقدهای خود را در چند محور ارائه کردند.
منابع اثر و روش استناددهی به آنها، وجود برخی از تحریفات، برخی اشتباهات محتوایی، ذکر مطالب غیر مهم و بدون اولویت، برخی اشکالات شکلی و نگارشی و تدوینی و روح کلی حاکم بر کتاب از جمله مهمترین اشکالات مطرح شده از سوی ناقدان بود که در مواردی نیز با ارائه نمونه هایی از کتاب همراه شد.
ناقدان در توضیح این نکات گفتند که در مواردی منابع ارائه شده در کتاب با منابع ادعایی تطابق و همخوانی نداشته و یا منبع از وثاقت کافی برخوردار نبوده است. ارجاع به منابعی از اهل تسنن که گاه در میان خود ایشان نیز فاقد اعتبار کافی است از اعتبار کتاب می کاهد.
وقوع تحریف و خطا در گزارش برخی از عبارات احادیث و وقایع تاریخی از جمله نقدهای مورد تاکید بود.
ناقدان، روح حاکم بر فضای کلی کتاب را با توجه به اولویت برخی منابع اهل تسنن، و ترجیح گزارش های آنان در مواردی مانند نزول آیه اکمال و ...، القاء تشکیک در برخی از مشهورات و معتقدات بدون ارائه پاسخ اقناع گرانه را دلیلی بر نامناسب بودن این کتاب برای استفاده به عنوان منبع درسی طلاب سطح یک دانستند.
در مواجهه با این دیدگاه ها، مؤلفان محترم بعد از تقدیر از ناقدان و صرف وقت ایشان پاسخ ها و دیدگاه های خود را در چند محور ارائه نمودند.
در برخی موارد تفاوت مبنا میان مؤلفان و ناقدان مورد تاکید قرار گرفت؛ به عنوان نمونه در مورد ارجاع به منابع، ارجاع مفهومی و زیر تیتر بودن و در فصل و بخش مربوطه بودن کلی محتوای ارجاع شده را کافی دانستند یا اینکه تعیین اولویت مطالب و مسایل ذکر شده مانند مسأله ازدواج و همسران ائمه را براساس شبهات فضای مجازی صحیح خواندند.
ناقدان برخی از اشکالات را مختص چاپ اول این کتاب دانستند که در چاپ دوم یا حذف یا اصلاح گردید. همچنین ضمن تصریح و پذیرش اشتباه در مواردی و ضرورت اصلاح آن ها از سوی گروه نویسندگان آن موارد را جزیی و کم تأثیر برشمرده و بیان داشتند که حجیم بودن مجموعه کار، این مقدار از اشکال را غیر قابل اجتناب نموده است. لذا سعی بر رفع آن ها را پذیرفته و اعلام داشتند که از همه نقدها و ناقدان استقبال خواهند داشت.
در پایان گروه داوران با تاکید مجدد بر نقاط و ویژگی های مثبت و امتیازات برجسته این اثر و تشکر از زحمات نویسندگان آن، رفع اشکالات وارده را تقویت کننده اثر دانسته و با توجه به حساسیت کتاب درسی و توجه به نکات دقیق و علمی، بررسی مجدد و پرداختن به نظرات منتقدان را تکمیل کننده این مجموعه ارزشمند قلمداد کردند.
